Morgenbladet forlanger øl

Kalendersmuget, luke 15:

I Morgenbladets morgenutgave, morgenen 24. desember 1899, er det ikke så mye jul å spore. Det er derimot et godt utvalg av annonser fra ulike forretninger og Dampskipselskaper – du kunne for eksempel velge om du ville ta skipet «Jean d’Arc» eller «Ganger-Rolf» til Rouen. Man kunne i det hele tatt ta båt til de fleste steder fra Christiania, og plutselig syntes jeg at jeg kunne se for meg alle skutene som la til kai.

Her er et lite knippe lite julete annonser til glede for nye lesere:

Flodhesten forevises hver Dag i Cordials Have. (Det er forhåpentlig ikke fru Cordial som er på utstilling i hagen.)

Forlang Frydenlunds Øl. (Det enkleste er ofte det beste.)

I disse bøkene får du vite hva målsaken virkelig er og hva målmennene virkelig vil!

Papir og fyrverkeri – en heldig kombinasjon?

Visse ting endres aldri

Mrs. S. A. Allen’s

VERDENSBERÓMTE

HAARFORNYER

Undlader aldrig at gjengive det graa Hoved sin oprindelige Haarfarve. Det renser Hovedbunden og giver Haaret en glinsende Silkeblødhed, som tillader det at opsættes i hvilkensomhelst Façon, hvori det forbliver. Det er uskadeligt og har gjennem en 40 aar Erfaring erhvervet  sig en masse Beundrere blandt Mænd og Kvinder, Unge og Gamle.

Hovedfabrik, Udsalg og Kontor 114 og 116, Southampton Row, London.

A. Horn & Co., Egertorvet, Christiania

Fru Rosing var en rev til å lese på leppene.

Lyder mer virkningsfullt enn Colgate!

Litt julestoff er det dog i Morgenbladets morgenutgave fra 1899. På forsiden har dette høystemte og patosfylte diktet «Julenatten» av Christen L. Dahler fått en sentral plass.

Julenatten

Julenatten

av Christen L. Dahler.

Paa den dunkle, natblaa Himmel
med et dæmpet Farveskjær
i en talløs, lysstærk Vrimmel
straaler Stjernehvælvets Hær
over Jordens hvide, bløde
Vinterdragt af finest Flor
– Himlene har stævnemøde
med de bryllupsklædte Jord!
Engleskarer – rene. Hvide
svæver gjennem Natten frem,
lydløst fylkes de og glide
høitidsstemt mod Bethlehem.
Her ved Davids Stad den gamle
i sit klare Himmelskrud
Lysherolderne sig samle
for at sprede Glædens Bud:

Himlenes Herre,
Verdens Hersker høie
saa fra sit Sæde,
med sit skarpe Øie
Nøden, der rugede
i de bange Hjerter,
Angsten, der knugede
Haabet ned i Smerter,
Herren saa Sjælenes Nød!
Hellighedens Fader
ei kan Synden taale,
har dog en Kjærlighed,
ingen Aand kan maale;
derfor han nu tænder
Frelsens Lys om Lande!
Klart skal det skinne
frem til fjernest’ Strande!
Frygt derfor ikke
I, hvis Mod er knækket,
I, som paa Færden
fik jert Livshaab stækket:
Frelsens Morgenrøde
rinder skjøn og fager;
Syndens Nat den tunge
med sin Glans den jager.

Gjennem Luften dirrer Klangen
af et tusenstemmigt Kor,
signende gaar Seierssangen
om den glædefyldte Jord.
Op Mod Himlens Trone stiger
ydmyg Tak for Frelsens Bud,
og fra alle Verdens Riger
strømmer: Ære Være Gud!

 

God 15. desember.

Ise

Helvetet er på jorda

Kalendersmuget, luke 2:

Utdrag fra Arne Garborgs dagbok, 25.12.06

Arne Garborg (av Eilif Peterssen)

Jol.

Høgtid. Klokkeringing. Jolevers. Jolepreiking. Jolebilæte. Jolegåvur. Jolestas. Joleglede. Jolebrennevin. Jole-snikksnakk. Fred på jordi og hugnad med menneskjom …

Det fysste eg fekk i hendane i dag er et blad som fortel um tilstandi i Russland. Der er avprenta brev frå nokre gode ærlege menneskje som hev vori med på eit eller anna som skulde hjelpe fram-yvi mot rett for folket; for dette er dei i Guds og tsarens namn drepne …

Men Russland, det er då berre ein villmansheim. Ikkje bry seg um Russland–

So les eg eit stykke frå det hochkultivierte Deutschland. Tyske kulturherrar i Afrika driv vald, dråp, villskap, griseskap, i namn av kultur, rett, stat, kristindom …

Fred på jordi; hugnad med menneskjom. Ein sputtar. Ein hiver bladi og vaskar hendane. Hjelper ikkje. Ufysin, ufysin, ufysin kjenner ein seg av å vera menneskje, av å høyre med til denne vargeheimen som kaller seg kultur, kristindom o.s.fr.; det er helvitet, er det; me tarv ikkje «tru» på helvitet; me er i helvitet livs livande.

Jol!

Uh, ein vert so elgjen. Åh, ein vert so trøytt. Og so tenkje på, at i denne stundi stend det femtan millionar prestar i femtan millionar kyrkjur, og preikar blidelig om Gud, Faderen, um Sonen, Frelsaren, um Anden, kjærleiken, um kyrkja, broderskapen; lygn, lygn; lygn som lugtar …

* * *

— Det er kje sant at godt fær si løn og vondt si straff; dei gode vert nedtrampa; dei vonde gjeng stolte ikring og gjer som dei vil; so døyr dei i ro og fær ei herleg likferd me kyrkja signande og folket syrgjande; sanninga er: sterkt fær si løn um det er aldri so vondt; men det veike må taka sitt Golgata, um det so er sjølve Messias.

Nietzsche hev rett. Verdi er helvitet; Fanden er Vårherre.

* * *

— Det Gudsriket ein skal vinne fær ein byggje seg sjølv; det ser eg klårare og klårare. Og difor er Jesus «Messias»: for di han lærde oss det. Verdi vert helvitet, til dess me kvar for seg lærer å byggje ho um til himil; kvar som vinn so langt som til å byggje verdi etter si eigi grunnlov, han er sæl, midt i helvitet. Det må og vera tanken hjå denne forunderlege dansken Jørgen Gry – som eg i dag fekk ei jolehelsing frå: eit brev som ikkje er prenta, men handskrivi og kopiera –; det er eit serskilt mål han hev skapt seg for tankane sine; men dette må vere meiningi. Sin Messias hev kvar i seg sjøvl, meiner han; seg sjølv, sitt sanne, sitt upphavelege sjølv skal kvart menneskje lìva fram, då gjer det «Guds vilje»; og då hev det, her i verdi, sæla, um verdi elles er aldri so fæl. I sjølve den ting å hjelpe til med å skapa verdi um frå det helvitet ho er, til det himilriket ho skal vera, i den gleda som fylgjer med det å lìva fram si eigi grunnlov, ligg himilriket vårt.

Jesus hev vunni himilen for oss ved å lære oss å vera med på å døyva helvitet. Og døyve helvitet, det må me gjera sjølve. Det vilde lite nytte, um det var ein Gud som gjorde det.

– Det fær eg då holde jol på.

____________________

*Utdraget er hentet fra boka «Arne Garborg – Dagbøker fra Labråten. I utval.» Redigert av Tor Obrestad.